Rabu, 16 Mei 2012

KESUSASTRAAN BALI

• Kasustraan mawit saking kruna sastra sane mateges ajah-ajahan / ilmu pengetahuan. polih pangater Su sane
   mateges becik utawi luwih, lan polih pangater lan pengiring (Ka-an) punika mateges nyihnayang
   kawentenan.

• Kasusastraan inggih punika kawentenan ajah-ajahan sane becik utawi luwih.
• Kasusastraan taler mategeses: kekawian sastra sane metu saking padma hredaya manusa sane marupa
   tulisan utawi karangan sane kawentenannyane luwih, becik tur lengut.

• Puisi inggih punika kekawian sastra sane kaiket antuk uger-uger.
• Prosa inggih puniki kakawian sastra sane nenten kaiket antuk uger-uger.

• Contoh Prosa Bali Purwa
     - Satua-Satua ( sekadi: Bawang Teken Kesuna, Siap Selem,Pan Balang Tamak, Msl.) )
     - Babad (sekadi: Babad Dalem, Babad Pasek, Msl.)
     - Kanda (sekadi: Kanda Pat rare, Kanda Pat sari, Msl.)
     - Wiracarita (sekadi: Mahabharata, Bratayudha, Ramayana, Msl.)

• Contoh Puisi Bali Purwa
     - Sekar rare
     - Sekar alit
     - Sekar madya
     - Sekar agung

• Contoh Prosa Bali Anyar
   1. Novel / Roman
       - Malancaran Ka Sasak olih I Gede Srawana
       - Lan Jani olih I Made Wanda
       - Msl.
   2. Cerpen
      - Togog olih I Made Sanggra
      - Kampih di Kakisik olih Jelantik Santha
      - Msl.
  3. Drama
      - Nang Kepod olih Ketut Aryana
      - Maboros olih Putu Gede Suata
     - Msl.

• Contoh Puisi Bali Purwa
   - Bali olih Ngurah Yupa
   - Basa Bali olih Suntari Pr.
   - Galang Bulan olih K. Putra
   - Mati Nguda olih Putu Sedana
   - Idupe Nemu Sengsara olih Made Sanggra
   - Jagi Surup Suryane olih Made Taro
   - Msl.

LENGKARA BASA BALI

• Lengkara Ingggih punika: Angkepan kalih kruna utawi akeh sane prasida ngawetuang ati sane jangkep saha
   maweweh pola paneesnyane.
• Lengkara sané kabaos paripurna sakirangnyané madaging jejering lengkara (subjék) miwah linging lengkara
   (prédikat).
A. Lengkara Basa Bali nganutin Linggihnyane / Kedudukannya kapalih dados 4 Soroh :
     1. Jejering Lengkara (Subyek)
     2. Linging lengkara (Predikat)
     3. Panandang Lengkara (Obyek)
     4. Pidartaning Lengkara (Keterangan)
         - Pidartaning Genah / Tempat (ring sekolah, ring pasar, msl.
         - Pidartaning Dauh / Waktu (dibi, tuni, abulan, tengai, msl)
         - Pidartaning Wilangan / Bilangan (tenga, papat, dasa, papat , selae, telung benang,msl)
         - Pidartaning Kahanan / Keadaan (seleg, tegeh, jegeg, bagus, kedas, kalem ,msl)
B. Lengkara Basa Bali nganutin Penees “ Intonasinyane” kapalih dados 4 soroh :
     1. Lengkara Pamidarta (Kalimat Berita)
         Inggih Punika : lengkara Pamidarta inggih punika lengkara sané nlatarang pariindikan (keadaan)
         umpami:
         • Tititang ngranjing ring SMK Wira Harapan
     2. Lengkara Pitakén (Kalimat Tanya)
         Inggih Punika: lengkara sané tetujon ipun nunas pasaur saking sang sané katakénin. Panees ring
         panguntat lengkara ketah ipun ngunggahang intonasi tanya.
         umpami:
         • Luh, saja Iluh suba ngelah gegelan?
     3. Lengkara Penguduh (Kalimat Perintah)
         Inggih Punika: lengkara sané tetujon ipun ngandikain anak tiosan mangda maparilaksana utawi ngambil
         pakaryan.
         Umpami:
         • Luh, mai je paekin negak disamping Beline!
         • Béh, énggalin ja majalan beli!
     4. Lengkara Nuutang Reraosan (Kalimat Langsung)
         Inggih punika: Lengkara sane tatujon ipun nunas pasaur saking anak tiosan sane sifatnyane langsung.
         umpami:
         • Bapa metakon”Putu tusing masuk jani?”
C. Lengkara Basa Bali nganutin lingingnyane kapalih dados 2 soroh inggih punika:
    1. Lengkara Lumaksana
        Inggih punika: Lengkara sane jejering lengkaran lengkarannyané nglaksanayang pakarya. Linging    
        lengkarannyané ketah marupa kruna tiron mapangater anusuara (Ny, M, N,Ng), sakadi:
        Umpami :
        • Beli Madé nusuk saté.
        • Mbok Putu ngaé rujak.
        • Adinné nulis surat ibi sanja di ampiké.
        • I Lubdaka manah kijangé ento.
     2. Lengkara Linaksana
         Inggih punika: Lengkara sane jejering lengkarannyané keni pakaryan. Linging lengkarannyané ketah
         marupa kruna tiron mapangater (ka-) miwah mapangiring (-in), miwah (-a).
         Umpami:
         • Saténé katusuk baan Beli Madé.
         • Tiang dukaina ring I Guru.
         • Bungané adepa tekén Luh Sari di Peken Badung.
         • Adinné maekin belinné.
         • Galengé tegakina tekén panakné.

BERITA BAHASA BALI

  Kruna Berita mawit saking bahasa sansekerta “ Vrit” sane mateges kejadian, saha yening selehin ring
     bahasa inggris punika kabaos “Write” sane mateges menulis

Orti inggih punika saluirin gatra (berita) sane kapireng, kawacen madue tetuek mangda sang mirengan
    wikan ring dagingnyane.

 Yening selehin ring kamus besar, “Berita” inggih punika laporan mengenai kejadian atau peristiwa yang  
     hangat.

 Manut ring panglimbaknyane orti punika wenten saking:
    1. Media elektronik
        Contoh: televise, Radio, internet, msl.
    2. Media cetek
        Contoh: Koran, majalah msl.
 Unsur-unsur berita :
    - What (apa yang terjadi dalam suatu peristiwa)
    - When (kapan terjadi)
    - Who (siapa yang terlibat di dalamnya)
    - Why (mengapa peristiwa itu terjadi)
    - Where (dimana terjadi peristiwa itu)
    - How (bagaimana terjadinya)

WACANA BASA BALI

  •  Sinalih tunggil kawagedan rikalaning berbahasa inggih punika membaca (ngawacen)
  •  Tatujon ngawacen wantah prasida ngaresepang daging / isi sane kawacen.
  •  Wacana inggih punika reraosan sane kawedar marupa monolog utawi dialog

Wacana kapalih dados tigang soroh:
     1. Wacana lisan
          Inggih punika reraosan sane kawedar sane nenten ngangge media tulis
          Contoh:
          - Wacana lisan rikalaning guru mabebaosan ring ajeng kelas
          - Wacana lisan dagang majeng ring pembeli
          - Wacana lisan sane marupa tembang tradisional sane nenten katulis
              “Gumi jani tusing cara ipidan, nak luh bajang keweh mengalih, ne jani gumine suba maju, ulian iluh
                bisa ngajakin pesu”
     2. Wacana lisan kedua (rekaman)
         Inggih punika reraosan sane kawedar sane nenten ngangge media tulis, sane marupa rekaman, saha      
         prasida kaakses malih ring bentuk lisan.
         Contoh:
         - Wacana lagu pop Bali
            “yen gumanti bajang, tan bina ya pucuk nedeng kembang, disuba ya layu tan ada ngerunguang
              ngemasin makutang. Becik malaksana da gumanti dadi kemabang bintang…………”
         - Wacana Drama tari (arja)
     3. Wacana tulisan
         Inggih punika reraosan sane kawedar sane ngangge media tulis
         Contoh:
         - Wacana sastra (gancaran, puisi, kakawin, gegeuritan, palawakia, satua bali, novel, cerpen, msl)
         - Wacana non sastra (pidato, anggah ungguhin basa bali, pasanga aksara Bali, surat, sambrama
            wacana, pengumuman basa Bali, msl.

Selasa, 15 Mei 2012

KRUNA BASA BALI

  • Kruna inggih Punika: pupulaning suara/ wianjana sane ngawetuang arti.
  •  Pepalihan kruna kapalih dados 2 soroh luirnyane:
A. Kruna Basa Bali Nganutin Wewangsannyane (Kedudukannya)
     Manut ring Wewangsan ipun kruna basa Bali kapaih dados solas soroh luirnyane:
     1. Kruna Aran (Kata benda)
         - Kruna Aran Sekala ( Kata Benda Kongkrit)
            Conto: Meja, Kursi, Gunung, msl.
         - Kruna Aran Niskala (Kata Benda Abstrak)
           Conto: angin, keneh, msl.
     2. Kruna Kria (Kata Kerja)
         - Kruna Kria Lumaksana (Kata Kerja Aktif)
           Conto: Majalan, Nulis, Jumujug, Ngandik, msl.
         - Kruna Kria Linaksana (kata Kerja Fasif)
           Conto: Kakirim, Sinurat, Tulisa, kandika, msl.
     3. Kruna Kahanan (Kata Sifat)
         conto: Putih, Jegeg, Bagus, Jemet, Lantang, Selem, Bawak, Dueg, msl.
     4. Kruna Wilangan (Kata Bilangan)
         - Kruna Wilangan Undagan (Tingkatan)
            Conto: sa, dua, telu, papat, lima, nenem, msl.
         - Kruna Wilangan Pahan (Pecahan)
            Conto: tenga, seprapat, msl.
         - Kruna Wilangan gebogan (Jumlah)
            Conto: Lebak, Karobelah, Samas, Domas, Msl.
         - Kruna Wilangan Pepasten
           conto: biu aijas, jatma adiri, msl.
         - Kruna Wilangan Tan Janten
            Conto: Liu, begeh, ombeh, bedik, msl.
      5. Kruna Wawastan (Kata Sandang)
          Conto: I, Ni, Sang, Hyan, msl.
      6. Kruna Pangarep (Kata Depan)
          Conto: di, ka, ba, I, ring, ri
      7. Kruna Panyambung/Pangiket (Kata Sambung)
          Conto: Krana, yadiapin, wireh, msl.
      8. Kruna Paneges
         Conto: ya, ja, sih,ke, te
      9. Kruna Pangentos (Kata Ganti)
          - Pangentos Jatma ka pertama (Kata ganti orang pertama)
             Conto: iang, tiang, icang
          - Pangentos Jatma kaping kalih (Kata ganti orang kedua)
             Conto: Cai, Ragane
          - Pangentos Jatma kaping tiga (Kata ganti orang ketiga)
             Conto: ia, dane, ipun, ida
     10. Kruna Panguuh (Kata Seru)
           Conto: aduh, arah,beh, ah, ih, msl.
     11. Kruna Keterangan
           Conto: dini, ditu, semeng, sanja, peteng, msl.

B. Kruna Basa Bali Nganutin Wangunnyane
     Manut ring Wangunnyane kruna basa Bali kaepah dados limang soroh luirnyane:
     1. Kruna Lingga
         Inggih punika: Kruna sanedurung polih wewehan (Pangater, Pangiring, Miwah Seselan)
         Conto: jalan, jagur, laib, tulung, tresna, msl.
      2. Kruna Tiron
          Inggih punika: Kruna sane sampun poih wewehan (Pangater, Pangiring, miwah Seselan)
          - Pangater : (a-, ma-, su-, ka-, pa-, pati-, pari-, maka-, saka-, kuma-, sa-, pa-, pi-, dur-, swa-)
             Conto: aukud, majalan, sudharma, kaejuk, pajalan, patigrepe, makadadua, sakabesik, kumalipan,                          
             sasampun, pitresna, pajalan, durlaba, swabawa)
          - Pangiring : ( -a, -e, -ne, -ang, -in, -an, -n, -wan, -nyane )
            Conto: alapa, bastise, memene, ngadepang, tulisin, menekan, bapan tiange, dharmawan,
            pangiringnyane.
          - Seselan : ( -in-, -um-, -el-, -er- )
            Conto: sinurat, sumaur, telapak, gerigi
       3. Kruna Polah
           Inggih punika: kruna sane sampun polih pangater anusuara ( ny-, m-, n-, ng-)
           Conto:
               - Sampat = Nyampat
               - Sinduk = Nyinduk
               - Paca = Maca
               - Pancing = Mancing
               - Tulis = Nulis
               - Tundik = Nundik
               - Kandik = Ngandik
               - Kajang = Ngajang
               - Msl.
       4. Kruna Dwi Lingga
           Inggih punika: kruna lingga sane kapingkalihan
           Kruna Dwi Lingga malih kapalih dados 5 soroh luirnyane:
          a. Kruna Dwi Sama Lingga
              Inggih punika: kruna lingga sane kaucap pingkalih.
              Conto: gede-gede, mokoh-mokoh, alit-alit, msl.
         b. Kruna Dwi Samatra Lingga
             Inggih punika: kruna lingga sane kaucap ping kalih, nanging ucapan sane ping kalih mauwah.
             Conto: kitak-kituk, tundak-tundik, delak-delik, dengak-dengok,msl.
         c. Kruna Dwi Maya Lingga
             Inggih punika: kruna lingga sane kaucap apisan nenten prasida ngawetuang arti, nanging yening
             kaucap ping kalih wawu prasida madrebe arti.
             Conto: kapu-kapu, kunang-kunang, kupu-kupu, ogoh-ogoh, msl.
         d. Kruna Dwi Purwa Lingga
             Ingih punika: kruna lingga sane kecape ring ajeng kapingkalihang.
             Conto: sesate, sesari, sesajen, dedalu, msl.
          e. Kruna Dwi Wesana Lingga
              Inggih punika:kruna lingga sane kecape ring ungkur kapingkalihan tur kadulurin antuk pangater
              (paka-).
              Conto: pakateltel, pakenyitnyit, pakecorcor, msl.
     5. Kruna Satma/Kata Majemuk (kruna Dwi Bina Eka Sruti)
         Inggih punika:angkepan kalih kruna sane ngawetuang arti asiki
         Kruna satma kapalih dados kalih soroh luirnyane:
         a. Kruna Satma Sepadan (Setara)
             · Kruna Satma Nyihnayang Matungkalik
               Conto: meme bapa, cerik kelih, luh muani, tegeh endep, selem putih, matah lebeng, bah bangun,
               lemah peteng, kemu mai, kaja kelod.
             · Kruna Satma Ngerasang Arti
               Conto: joh sawat, selem denges, peteng dedet, nyunyur manis, langsing lanjar, tegeh ngalik, pait
               makilit, putih ngempur, manis melenyad, msl.
         b. Kruna Satma Tan Sepadan (Tak Setara)
             Conto: biu batu, tiing ampel, kesela sawi, jebu garum, katik cengkeh, papah biu, nyuh gading, msl.

Senin, 09 April 2012

KISI-KISI SOAL ULANGAN UMUM KELAS XI 2012 SEMESTER GENAP

1. Ring sor puniki sane rumasuk ring kruna satma tan sepadan...................?
a. Langsing lanjar, barak biing, luh muani
b. Meme bapa, matah lebeng,bah bangun
c. Cerik kelih, tua bajang, kesela sawi
d. Tiing ampel, biu kayu, jebugarum,
e. Pait makilit, biu batu, gede gangsuh
2. Ring sor puniki sane rumasuk ring kruna satma matungkalik ………………?
a. Langsing lanjar, barak biing, luh muani
b. Meme bapa, matah lebeng,bah bangun
c. Cerik kelih, tua bajang, kesela sawi
d. Tiing ampel, biu kayu, jebugarum,
e. Pait makilit, biu batu, gede gangsuh
3. Kruna Ida, dane, tiang, panjak. Punika rumasuk ring kruna……………………….?
a. Kriya
b. sandang
c. Panguuh
d. Pangentos
e. Kaanan
4. Kruna I, ni, sang, hyang. Punika rumasuk ring kruna ……………………………?
a. Kriya
b. sandang
c. Panguuh
d. Pangentos
e. Kaanan
5. Motore ento tegakina ajak dadua. Kruna tegakina rumasuk kruna ………………….?
a. Kriya
b. sandang
c. Panguuh
d. Lumaksana
e. Linaksana
6. Ring sajeroning tembang Bali, wenten papat parindikan sane kabaos, sekar rare, sekar alit, sekar madia, miwah sekar agung. Reriptan sane ngangge tembang tengahan ring Bali kabaos ……………………?
a. Pupuh
b. Wirama
c. Kidung
d. Kakawin
e. Tembang rare
7. Sajeoning nembangan kidung, suara wenten ring …………………..?
a. Sisi kiwa lidah
b. Muncuk lidah
c. Arep lidah
d. Tengahin lidah
e. Sisi tengen lidah
8. Kidung ring Bali sampun pinaka tetamian saking nguni tur karipta duk abad ke…………………….?
a. 16
b. 17
c. 19
d. 20
e. 18
9. Wenten makudang-kudang soroh kidung sane sampun katami ring Bali. Ring sor puniki sane rumasuk ring wastan kidung ingggih punika……………………?
a. Wargasari, girisa, swandewi
b. Rajani,mandamalon, alis-alis ijo
c. Totaka, demung, kidung rereg mengwi
d. Kidung bimaswara, wangsata, sronca
e. Tantri, jerum, puh demung
10. Uger-uger guru sane ngiket ring sajeroning kidung wenten kakalih inggih punika wenten guru wilang lan guru dingdong. Uger-uger kecap wanda sajeoning acarik ring kidung kabaos………….?
a. Guru wilang
b. Buru dingsong
c. Guru gatra
d. Guru herswa
e. Guru Pluta
11. Ring sajeroning diskusi wenten kalih parindikan sane kawastanin Widya Tula lan Dharma Tula. Mabligbagan saindik daging kaweruhan kawastanin…………….?
a. Dharma Tula
b. Dharma Suaka
c. Widya Tula
d. Dharma Widya
e. Parama Tula
12. Ratu dewa agung istri sapasira ngiringang cokor idewa? Lengkara puniki rumasuk ring lengkara….?
a. ASI
b. AMI
c. ASO
d. Andap
e. Mider
13. Wih, cening. Cening ayu? Unduk apa ento kerahang Idewa ngajak I Paman Agung? Lengkara puniki rumasuk ring lengkara….?
a. ASI
b. AMI
c. ASO
d. Andap
e. Mider
14. Dayu ring pasar napi Dayu numbas sepatu punika? Kruna sepatu sane wenten ring lengkara punika rumasuk ring kruna ………..?
a. ASI
b. AMI
c. ASO
d. Andap
e. Mider
15. Kruna alus sor inggih punika kruna-kruna basa Baline sene mawirasa alus, kanggen ngasorang raga utawi ngasorang anake tiosan sane linggihnyane sor utawi andap. Ring sor puniki sane rumasuk ring kruna alus sor inggih punika…………?
a. Seda, mobot, manggihin
b. seda, nolih, abot
c. Mapesengan, newek, ipun
d. Ngantenang, padem, abot
e. Ida, mobot, ngraga
16. Padem, mabanyu, miragi, manah, mapajar, ngwehin. Kruna puniki rumasuk ring kruna…………….?
a. ASI
b. AMI
c. ASO
d. AMA
e. Andap
17. Niki, nika, ampun, tiang, nggih, ten. Kruna puniki rumasuk ring kruna…………….?
a. ASI
b. AMI
c. ASO
d. AMA
e. Andap
18. Sampunang ratu titiang nenten ngawedang. Lengkara puniki rumasuk ring lengkara………………..?
a. ASI
b. AMI
c. ASO
d. Andap
e. Mider
19. Cening Ayu men kengken unduk cening ditu nunas ajah di Pesraman, suba patutne suud jani? Lengkara puniki rumasuk ring lengkara………………..?
a. ASI
b. AMI
c. ASO
d. Andap
e. Mider
20. Ratu Dewa Agung istri, ratu pacang lunga kija? Kruna kija sane wenten ring lengkara punika rumasuk ring kruna ………..?
a. ASI
b. AMI
c. ASO
d. Andap
e. Mider
21. Kruna alus singgih inggih punika kruna alus sane kanggen nyinggihang sang singgih. Ring sor puniki sane rumasuk ring kruna alus singgih inggih punika…………?
a. Seda, mobot, manggihin
b. Padem, ngantenang, abot
c. Mapesengan, newek, ipun
d. Ngantenang, padem, abot
e. Ida, mobot, ngraga
22. Mabligbagan saindik daging kaweruhan utawi umum sane dahat mabuat tur prasida ngawetuang pikolih sane metu saking pikobet-pikobet sane jagi kabligbagan kawastanin………………………..?
a. Dharma tula
b. Widya Tula
c. Darma suaka
d. Diskusi
e. Darma Wacana
23. Pinaka piranti baos marupa tulisan tur katuju majeng ring angga sane kaarsa utawi majeng ring perkantoran / lembaga sane lianan kabaos………?
a. Pidarta
b. Rerepi
c. Dharma Tula
d. Dharma Wacana
e. Patra
24. Surat sane kaanggen pisarat ring madolan kawastanin surat …………..?
a. Dinas
b. Resmi
c. Niaga
d. Kaleng
e. Pribadi
25. Surat sane katulis olih sang sane nulis katuju / kakirim majeng ring anak sane lianan tur kahananipun indik anggane padidi kawastanin surat………..?
a. Dinas
b. Resmi
c. Niaga
d. Kaleng
e. Pribadi
26. Saluirin gatra sane kapireng, kawacen, kacingak, madue tetuek mangda sang sane mirengan wikan ring dagingnyane, puniki kawastanin……………………………….?
a. Pidarta
b. Berita
c. Kruna
d. Wacana
e. Lengkara
27. Sajeroning agem utawi tatikes mapidarta wenten sane kabaos wirama, wiraga, wirasa, wicara miwah wesata. Kewagedan ngolah topik utawi tema punika kawastani…………….?
a. Wicara
b. Wiraga
c. Wirasa
d. Wirama
e. Wesata
28. Bebaosan pidarta sane daging ipun wenten sane jagi kasuakayang kabaos…………..?
a. Widya Tula
b. Sambrama Wacana
c. Dharma Wacana
d. Dharma Suaka
e. Atur Piuning
29. Semita utawi laras sang sane maktayang pidarta kabaos ……………….?
a. Wicara
b. Wiraga
c. Wirasa
d. Wirama
e. Wesata
30. Kakawian sastra sane metu saking padma hredaya sane marupa tulisan utawi karangan sane kawentenanyane luwih, becik tur lengut kawastanin………..?
a. Kasusastraan
b. Prosa
c. Susastra Bali
d. Sastra
e. Puisi
31. Urak-urak, Pipil, Babad, Parwa punika rumasuk ring kesusastraan Bali ……..sane marupa …………?
a. Purwa marupa Prosa
b. Anyar marupa Prosa
c. Purwa marupa Tembang
d. Purwa marupa Puisi
e. Anyar marupa Puisi
32. Tembang lagu pop Bali sekadi “Bungan Sandat”, punika rumasuk contoh wacana ………..?
a. Wacana
b. Wacana Non Sastra
c. Wacana Lisan Kedua
d. Wacana Sastra
e. Wacana Lisan
33. Aksara Baline sane kanggen nyuratang indik kediatmikanan sekadi japa mantra lan pangurip-urip, kawastanin aksara …………………?
a. Swalalita
b. Wicaksana
c. Wianjana
d. Wreastra
e. Modre
34. Aksara Baline sane kanggen nyuratang basa Kawi, Jawi tengahan, lan Sansekerta, kawastanin aksara ………?
a. Wianjana
b. Modre
c. Swalalita
d. Wreastra
e. Wicaksana
35. Aksara baline sane kanggen nyurat pipil, pangeling-eling,urak-urak ,msl. Punika kabaos aksara ………….?
a. Wianjana
b. Modre
c. Swalalita
d. Wreastra
e. Wicaksana
36. Uger-uger wangun suara ring panguntat sajeroning acarik manut uger-uger guru sane ngiket Sekar Madia kawastanin………………..?
a. Guru wilang
b. Buru dingsong
c. Guru gatra
d. Guru herswa
e. Guru Pluta
37. Mantuk, mawarih, mireng, pikayun, ngicen, mabaos. Kruna puniki rumasuk ring kruna……?
a. ASI
b. AMI
c. ASO
d. AMA
e. Andap
38. Uning, lali, eling, numbas, sampun, nenten. Kruna puniki rumasuk ring kruna……?
a. ASI
b. AMI
c. ASO
d. AMA
e. Andap
39. Oo….ngipi, kaden ja saja Luh Suratning teka. Keuna ngipi yening dadosang kruna alus singgih …………….?
a. Ngipi
b. Ngipian
c. Jampi
d. Jempana
e. Nyumpena
40. Kenken dadi dini luh? Yening dadosang lengkara alus singgih manut ring sor singgih basa ……………?
a. Sapunapi dadi dini luh?
b. Sapunapi dados driki luh?
c. enken dados dini luh?
d. Sapunapi dados dini luh?
e. Kenken dados dini luh?

Salin Lengkara ring sor puniki antuk aksara Bali !

1. Mayusa 70 tiban.
2. Banjar Dinas.
3. Ngalap pitresna
4. Ida sang arjuna
5. Duk rahina sukra

Jumat, 09 Maret 2012

KISI-KISI UJIAN SEKOLAH PAKET A TP:2011/2012

1. Tengenan “H” sajeroning nyurat aksara Bali yening aksarania mabinayan patut kasurat ngangge…………….?
a. Bisah
b. Surang
c. wiasarga “ha”
d. Taleng
e. Cecek
2. Ring sor punika pupulan kruna tiron ( limang wanda ) sekadi…..............?
a. Manyungkanin, kalimayah, panyaman
b. Liligundi, Kumanyama, Kumakukur
c. Kalimayah, liligunadi, kalajengking
d. Katiwawalan, Kalisasuan, katimumula
e. Panureksan, Kasakitan, Panugraha
3. Sajeronig ngawit nyurat aksara Bali, tanda Panten magenah ring ...............?
a. Teben
b. Samping
c. Arep
d. Duur
e. Duri
4. Ring sor puniki sasuratan Telungatak yening surat antuk angka Bali akehnyane ..................?
a. 300
b. 700
c. 600
d. 200
e. 800
5. Ring sor puniki sane kawastanin pangangge ardasuara ring sor sekadi…....................................?
a. Suku ilut
b. Nania
c. Na kojong
d. Na rambat
e. Wa
6. Cerpen, novel, punika rumasuk ring kesusastraan Bali ……..sane marupa …………?
a. Purwa marupa Prosa
b. Anyar marupa Prosa
c. Purwa marupa Puisi
d. Anyar marupa Puisi
e. Purwa marupa Tembang
7. Ring sajeroning diskusi wenten kalih parindikan sane kawastanin Widya Tula lan Dharma Tula. Mabligbagan saindik daging kaweruhan kawastanin…………….?
a. Dharma Tula
b. Dharma Suaka
c. Widya Tula
d. Dharma Widya
e. Parama Tula
8. Kruna sledat-sledet, kutak-kutik, kajengat-kajengit, punika ngranjing kruna dwi..................?
a. Maya Lingga
b. Purwa Lingga
c. Wesana Lingga
d. Sama Lingga
e. Samatra Lingga
9. Mabligbagan saindik daging kaweruhan utawi umum sane dahat mabuat tur prasida ngawetuang pikolih sane metu saking pikobet-pikobet sane jagi kabligbagan kawastanin………………………..?
a. Dharma tula
b. Widya Tula
c. Darma suaka
d. Diskusi
e. Darma Wacana
10. Ratu dewa agung istri sapasira ngiringang cokor idewa? Lengkara puniki rumasuk ring lengkara….?
a. ASI
b. AMI
c. ASO
d. Andap
e. Mider
11. Wih, cening. Cening ayu? Unduk apa ento kerahang Idewa ngajak I Paman Agung? Lengkara puniki rumasuk ring lengkara….?
a. ASI
b. AMI
c. ASO
d. Andap
e. Mider
12. Dayu ring pasar napi Dayu numbas sepatu punika? Kruna sepatu sane wenten ring lengkara punika rumasuk ring kruna ………..?
a. ASI
b. AMI
c. ASO
d. Andap
e. Mider
13. Kruna alus sor inggih punika kruna-kruna basa Baline sene mawirasa alus, kanggen ngasorang raga utawi ngasorang anake tiosan sane linggihnyane sor utawi andap. Ring sor puniki sane rumasuk ring kruna alus sor inggih punika…………?
a. Seda, mobot, manggihin
b. Padem, ngantenang, abot
c. Mapesengan, newek, ipun
d. Ngantenang, padem, abot
e. Ida, mobot, ngraga
14. Padem, mabanyu, miragi, manah, mapajar, ngwehin. Kruna puniki rumasuk ring kruna…………….?
a. ASI
b. AMI
c. ASO
d. AMA
e. Andap
15. Niki, nika, ampun, tiang, nggih, ten. Kruna puniki rumasuk ring kruna…………….?
a. ASI
b. AMI
c. ASO
d. AMA
e. Andap
16. Tembang Baline sane kabanda antuk uger-uger Guru, Laghu, Wretta miwah Matra kawastanin …..?
a. Sekar Alit
b. Sekar Agung
c. Sekar Madia
d. Sekar Rare
e. Pupuh
17. Ring sajeroning kakawin kabanda antuk uger-uger guru, laghu, wretta, miwah matra. Sane kabaos suara panjang, suara ngileg utawi kecape sane katembangan molah, panjang ngawilet, inggih punika………………..?
a. Guru
b. Laghu
c. Wretta
d. Matra
e. Pada lingsa
18. Suara ingan, suara bawak, suara nylocor utawi kecape sane katembangan antar bawak kawastanin……?
a. Guru
b. Laghu
c. Wretta
d. Matra
e. Pada lingsa
19. Pawangunan guru laghu sajeroning acarik kabaos ………………………….?
a. Guru
b. Laghu
c. Wretta
d. Matra
e. Pada lingsa
20. Kecap wanda utawi gebogan wanda sajeroning acarik kawastanin………………………….?
a. Guru
b. Laghu
c. Wretta
d. Matra
e. Pada lingsa
21. Guru ring sajeroning wirama kapalih dados tiga minakadi wenten guru haswa, guru dirgha, miwah guru pluta. Sane kabaos guru panjang tur ngileg inggih punika…………?
a. Guru Dhirga
b. Guru Pluta
c. Guru Haswa
d. Guru Laghu
e. Guru Dingdong
22. Carik kaping papat sajeroning kakawin kawastanin …………………..?
a. Pangumbang
b. Pamada
c. Pangenter
d. Pangawit
e. Pemahbah
23. Ring sajeroning apada wirama wenten kawangun antuk petang carik, nanging wenten taler pada wirama sane kawangun antuk tigan baris inggih punika……………?
a. Wirama Rajani
b. Wirama Sronca
c. Wirama Raitiga
d. Wirama Wangsata
e. Wirama Totaka
24. Kakawin Ramayana kakawi olih……………………..?
a. Mpu Tantular
b. Mpu Sedah
c. Mpu Panuluh
d. Mpu Kanwa
e. Mpu Yogiswara
25. Ring sajeroning wirama wenten papat parindikan sane kabaos Pangenter, Pangumbang, Pangawit, miwah Pamada. Carik kaping tiga sajeroning wirama kabaos…………….?
a. Pangumbang
b. Pamada
c. Pangenter
d. Pangawit
e. Pemahbah
26. Pinaka piranti baos marupa tulisan tur katuju majeng ring angga sane kaarsa utawi majeng ring perkantoran / lembaga sane lianan kabaos………?
a. Pidarta
b. Rerepi
c. Dharma Tula
d. Dharma Wacana
e. Patra
27. Surat sane kaanggen pisarat ring madolan kawastanin surat …………..?
a. Dinas
b. Resmi
c. Niaga
d. Kaleng
e. Pribadi
28. Surat sane katulis olih sang sane nulis katuju / kakirim majeng ring anak sane lianan tur kahananipun indik anggane padidi kawastanin surat………..?
a. Dinas
b. Resmi
c. Niaga
d. Kaleng
e. Pribadi
29. Sajeroning agem utawi tatikes mapidarta wenten sane kabaos wirama, wiraga, wirasa, wicara miwah wesata. nyobiahang pidarta antuk pikayunan sane manut ring wiraga punika kawastani…………….?
a. Wicara
b. Wiraga
c. Wirasa
d. Wirama
e. Wesata
30. Mabebaosan mabasa Bali alus sane nguningayang kawentenan karya sane jagi kalaksanayang kabaos…………..?
a. Widya Tula
b. Sambrama Wacana
c. Dharma Wacana
d. Dharma Suaka
e. Atur Piuning
31. Saluirin gatra sane kapireng, kawacen, kacingak, madue tetuek mangda sang sane mirengan wikan ring dagingnyane, puniki kawastanin……………………………….?
a. Pidarta
b. Berita
c. Kruna
d. Wacana
e. Lengkara
32. Sajeroning nyurat aksara Bali pinaka ciri sane patut cingakin mangda tios ring aksara Jawa sakadi ring sor inggih punika !
a. Bunter
b. Merepat
c. Bucu telu
d. Bucu tumpal
e. Bucu Mati
33. Aksara Baline sane kanggen nyuratang indik kediatmikanan sekadi japa mantra lan pangurip-urip, kawastanin aksara …………………?
a. Aksara swalalita
b. Aksara Wicaksana
c. Aksara Wianjana
d. Aksara Wreastra
e. Aksara Modre
34. k, K ¿ ¿ , g¾, f, \, h. Puniki rumasuk ring soroh wargan aksara ……………….?
a. Kantia
b. Murdania
c. Ostia
d. Talawia
e. Dantia
35. z, m, n, \, ¿puniki rumasuk ring pangangge ……………………………?
a. Suara
b. Anusuara
c. Wreastra
d. Ardasuara
e. Tengenan
36. p,|, b, ¿ v, m, w , ngranjing ring soroh wargan aksara ……………………………….?
a. Kantia
b. Murdania
c. Ostia
d. Talawia
e. Dantia
37. Rajani, swandewi, sronca, rai tiga punika rumasuk ring sekar ……………….?
a. Sekar Agung
b. Sekar Madya
c. Dolanan
d. Sekar Alit
e. Sekar Rare
38. Wiracarita, babad punika rumasuk ring kesusastraan Bali ……..sane marupa …………?
a. Purwa marupa Prosa
b. Anyar marupa Prosa
c. Purwa marupaTembang
d. Purwa marupa Puisi
e. Anyar marupa Puisi
39. Angkepan kalih kruna sane kasurat ring sor puniki sane marupa kruna satma matungkalik sakadi…..?
a. Jebugarum, matanai
b. Serantun, sesajen
c. Cerik kelih, tegeh endep
d. Biu batu, kacang cina
e. Joh sawat, gede gangsuh
40. I Meme meli biu aji sepaa satus. Kruna wilangan sepaa satus akuda akehnyane……………………?
a. 1500
b. 1800
c. 1600
d. 1900
e. 1700
41. Kruna sledat-sledet, kutak-kutik, kajengat-kajengit, punika ngranjing kruna dwi..................?
a. Maya Lingga
b. Wesana Lingga
c. Samatra Lingga
d. Purwa Lingga
e. Sama Lingga
42. Pupuh Ginada sajeroning acarik akehnyane ………………….?
a. 6
b. 10
c. 12
d. 7
e. 11
43. Kanti macarang nyuh titian ngantosan patekan putune. Artin bebladbadan mecarang nyuh artine………………?
a. Lawas
b. Subeng
c. Pageh
d. Jengah
e. Ngepah
44. Lacur tuara dadi kelidin, mirip tulis gidate nyemah. Tulis gidate nyemah artine .......................?
a. Nasibe jelek
b. Nasibe luung
c. Nasibe alih
d. Nasibe tek
e. nasibe kemo
45. Kruna “Yadnya” yening kasurat antuk aksara Bali, sasuratan sane patut ………………….?
a. y jñ ÿ.
b. yÑ z/.
c. yÑ Zÿo n/.
d. yÑ z.
e. y dñ ¿ ¿.
46. Kruna “Arjuna” yening kasurat antuk aksara Bali, patut kasurat......................?
a. Á(¾ ju x .
b. h(¾ ju n.
c. . Á(¾ ju n.
d. Á(¾ ru Xÿ.
e. h(¾ ju x.
47. Kruna “kresna” yening kasurat antuk aksara Bali, patut kasurat ..................................?
a. k Ê sÂ.
b. kÉ) sÂ.
c. kÊ [Å.
d. kÊ s n.
e. kÉ [Â.
48. Kruna awinan, naging, setonden. punika yan anutang ring wewangsan kruna nganjing ring kruna ......?
a. Sandang
b. aran
c. wilangan
d. sambung
e. pangarep
49. Anak sane geginane miara jaran kawastanin..........................?
a. Dalang
b. sarati
c. pekatik
d. pragina
e. katengkong
50. Punika bunga sane katumbasang ring peken.Kruna bunga alusne .............?
a. Sekar
b. Pasar
c. Angker
d. Ukir
e. Bunga

KISI-KISI UJIAN SEKOLAH PAKET B TP:2011/2012

1. Wiracarita, Babad, punika rumasuk ring kesusastraan Bali ……..sane marupa …………?
a. Purwa marupa Prosa
b. Purwa marupa Puisi
c. Anyar marupa Prosa
d. Anyar marupa Puisi
e. Purwa marupa Tembang
2. Pinaka piranti baos marupa tulisan tur katuju majeng ring angga sane kaarsa utawi majeng ring perkantoran / lembaga sane lianan kabaos………?
a. Pidarta
b. Rerepi
c. Dharma Tula
d. Dharma Wacana
e. Widhya Tula
3. Mabligbagan saindik daging kaweruhan utawi umum sane dahat mabuat tur prasida ngawetuang pikolih sane metu saking pikobet-pikobet sane jagi kabligbagan kawastanin………………………..?
a. Dharma tula
b. Widya Tula
c. Darma suaka
d. Diskusi
e. Darma Wacana
4. Ring sajeroning diskusi wenten kalih parindikan sane kawastanin Widya Tula lan Dharma Tula. Mabligbagan utawi diskusi umum kawastanin…………….?
a. Widya Tula
b. Dharma tula
c. Dharma widya
d. Parama Tula
e. Dharma suaka
5. Kruna paketeltel, pakeborbor, pakenyitnyit, rumasuk ring kruna dwi........?
a. Maya Lingga
b. Purwa Lingga
c. Wesana Lingga
d. Sama Lingga
e. Samatra Lingga
6. Sampunang ratu titiang nenten ngawedang. Lengkara puniki rumasuk ring lengkara………………..?
a. ASI
b. AMI
c. ASO
d. Andap
e. Mider
7. Cening Ayu men kengken unduk cening ditu nunas ajah di Pesraman, suba patutne suud jani? Lengkara puniki rumasuk ring lengkara………………..?
a. ASI
b. AMI
c. ASO
d. Andap
e. Mider
8. Ratu Dewa Agung istri, ratu pacang lunga kija? Kruna kija sane wenten ring lengkara punika rumasuk ring kruna ………..?
a. ASI
b. AMI
c. ASO
d. Andap
e. Mider
9. Ring sajeroning apada wirama wenten kawangun antuk petang carik, nanging wenten taler pada wirama sane kawangun antuk tigan baris inggih punika……………?
a. Wirama Rajani
b. Wirama Sronca
c. Wirama Raitiga
d. Wirama Wangsata
e. Wirama Totaka
10. Tembang Baline sane kabanda antuk uger-uger Guru, Laghu, Wretta miwah Matra kawastanin …..?
a. Sekar Alit
b. Sekar Agung
c. Sekar Madia
d. Sekar Rare
e. Pupuh
11. Ring sajeroning wirama wenten papat parindikan sane kabaos Pangenter, Pangumbang, Pangawit, miwah Pamada. Carik kaping tiga sajeroning wirama kabaos…………….?
a. Pangumbang
b. Pamada
c. Pangenter
d. Pangawit
e. Pemahbah
12. Kruna alus singgih inggih punika kruna alus sane kanggen nyinggihang sang singgih. Ring sor puniki sane rumasuk ring kruna alus singgih inggih punika…………?
a. Seda, mobot, manggihin
b. Padem, ngantenang, abot
c. Mapesengan, newek, ipun
d. Ngantenang, padem, abot
e. Ida, mobot, ngraga
13. Mantuk, mawarih, mireng, pikayun, ngicen, mabaos. Kruna puniki rumasuk ring kruna……?
a. ASI
b. AMI
c. ASO
d. AMA
e. Andap
14. Uning, lali, eling, numbas, sampun, nenten. Kruna puniki rumasuk ring kruna……?
a. ASI
b. AMI
c. ASO
d. AMA
e. Andap
15. Kakawin Arjuna Wiwaha kakawi olih………………………?
a. Mpu Tantular
b. Mpu Sedah
c. Mpu Panuluh
d. Mpu Kanwa
e. Mpu Yogiswar
16. Ring sajeroning kakawin kabanda antuk uger-uger guru, laghu, wretta, miwah matra. Sane kabaos suara panjang, suara ngileg utawi kecape sane katembangan molah, panjang ngawilet, inggih punika………………..?
a. Guru
b. Laghu
c. Wretta
d. Matra
e. Pada lingsa
17. Suara ingan, suara bawak, suara nylocor utawi kecape sane katembangan antar bawak kawastanin……?
a. Guru
b. Laghu
c. Wretta
d. Matra
e. Pada lingsa
18. Pawangunan guru laghu sajeroning acarik kabaos ………………………….?
a. Guru
b. Laghu
c. Wretta
d. Matra
e. Pada lingsa
19. Kecap wanda utawi gebogan wanda sajeroning acarik kawastanin………………………….?
a. Guru
b. Laghu
c. Wretta
d. Matra
e. Pada lingsa
20. Guru ring sajeroning wirama kapalih dados tiga minakadi wenten guru haswa, guru dirgha, miwah guru pluta. Sane kabaos guru panjang tur ngileg inggih punika…………?
a. Guru Dhirga
b. Guru Pluta
c. Guru Haswa
d. Guru Laghu
e. Guru Dingdong
21. Carik kaping papat sajeroning kakawin kawastanin …………………..?
a. Pangumbang
b. Pamada
c. Pangenter
d. Pangawit
e. Pemahbah
22. Sajeroning agem utawi tatikes mapidarta wenten sane kabaos wirama, wiraga, wirasa, wicara miwah wesata. nyobiahang pidarta antuk pikayunan sane manut ring wiraga punika kawastani…………….?
a. Wicara
b. Wiraga
c. Wirasa
d. Wirama
e. Wesata
23. Mabebaosan mabasa Bali alus sane nguningayang kawentenan karya sane jagi kalaksanayang kabaos…………..?
a. Widya Tula
b. Sambrama Wacana
c. Dharma Wacana
d. Dharma Suaka
e. Atur Piuning
24. Saluirin gatra sane kapireng, kawacen, kacingak, madue tetuek mangda sang sane mirengan wikan ring dagingnyane, puniki kawastanin……………………………….?
a. Pidarta
b. Berita
c. Kruna
d. Wacana
e. Lengkara
25. Sajeroning nyurat aksara Bali pinaka ciri sane patut cingakin mangda tios ring aksara Jawa sakadi ring sor inggih punika !
a. Bunter
b. Merepat
c. Bucu telu
d. Bucu tumpal
e. Bucu Mati
26. Surat sane katulis olih sang sane nulis katuju / kakirim majeng ring anak sane lianan tur kahananipun indik anggane padidi kawastanin surat………..?
a. Dinas
b. Resmi
c. Niaga
d. Kaleng
e. Pribadi
27. Surat sane kaanggen pisarat ring madolan kawastanin surat …………..?
a. Dinas
b. Resmi
c. Niaga
d. Kaleng
e. Pribadi
28. Cerpen, novel, punika rumasuk ring kesusastraan Bali ……..sane marupa …………?
a. Purwa marupa Prosa
b. Anyar marupa Prosa
c. Purwa marupaTembang
d. Purwa marupa Puisi
e. Anyar marupa Puisi
29. Angkepan kalih kruna sane kasurat ring sor puniki sane marupa kruna satma ngerasang arti sakadi…..?
a. Jebugarum, matanai
b. Serantun, sesajen
c. Cerik kelih, tegeh endep
d. Biu batu, kacang cina
e. Joh sawat, gede gangsuh
30. Rajani, swandewi, sronca, rai tiga punika rumasuk ring sekar ……………….?
a. Sekar Agung
b. Sekar Madya
c. Dolanan
d. Sekar Alit
e. Sekar Rare
31. Aksara Baline sane kanggen nyuratang indik kediatmikanan sekadi japa mantra lan pangurip-urip, kawastanin aksara …………………?
a. Aksara swalalita
b. Aksara Wicaksana
c. Aksara Wianjana
d. Aksara Wreastra
e. Aksara Modre
32. k, K ¿ ¿ , g¾, f, \, h. Puniki rumasuk ring soroh wargan aksara ……………….?
a. Kantia
b. Murdania
c. Ostia
d. Talawia
e. Dantia
33. z, m, n, \, ¿puniki rumasuk ring pangangge ……………………………?
a. Suara
b. Anusuara
c. Wreastra
d. Ardasuara
e. Tengenan
34. p,|, b, ¿ v, m, w , ngranjing ring soroh wargan aksara ……………………………….?
a. Kantia
b. Murdania
c. Ostia
d. Talawia
e. Dantia
35. I Meme meli biu aji sia bangsit. Kruna wilangan sia bangsit akuda akehnyane……………………?
a. 1500
b. 1800
c. 1600
d. 1900
e. 1700
36. Kruna paketeltel, pakeborbor, pakenyitnyit, rumasuk ring kruna dwi........?
a. Maya Lingga
b. Wesana Lingga
c. Samatra Lingga
d. Purwa Lingga
e. Sama Lingga
37. Pupuh Ginanti sajeroning acarik akehnyane ………………….?
a. 6
b. 10
c. 12
d. 7
e. 11
38. Eda bes sanget malawar ngerang teken jampin anak. Malawar Gerang madue arti sekadi ring sor……..?
a. Nyagerang
b. seger
c. uger-uger
d. gejer-gejer
e. nguber
39. Putu Doglas demen pesan .......................... anak kayeh di tukade. Bebladbadan sane patut kadagingin ring tititk-titik punika?
a. Masarin tanah
b. Madasar nasi
c. Macucun jaler
d. Majempong bebek
e. Mapanak bikul
40. Kruna “kresna” yening kasurat antuk aksara Bali, patut kasurat ..................................?
a. k Ê sÂ.
b. kÉ) sÂ.
c. kÊ [Å.
d. kÊ s n.
e. kÉ [Â.
41. Kruna “Arjuna” yening kasurat antuk aksara Bali, patut kasurat......................?
a. Á(¾ ju x .
b. h(¾ ju n.
c. . Á(¾ ju n.
d. Á(¾ ru Xÿ.
e. h(¾ ju x.
42. Kruna “Yadnya” yening kasurat antuk aksara Bali, sasuratan sane patut ………………….?
a. y jñ ÿ.
b. yÑ z/.
c. yÑ Zÿo n/.
d. yÑ z.
e. y dñ ¿ ¿.
43. Tengenan “H” sajeroning nyurat aksara Bali yening aksarania mabinayan patut kasurat ngangge…………….?
a. Bisah
b. Surang
c. wiasarga “ha”
d. Taleng
e. Cecek
44. Ring sor punika pupulan kruna tiron ( limang wanda ) sekadi…..............?
a. Manyungkanin, kalimayah, panyaman
b. Liligundi, Kumanyama, Kumakukur
c. Kalimayah, liligunadi, kalajengking
d. Katiwawalan, Kalisasuan, katimumula
e. Panureksan, Kasakitan, Panugraha
45. Sajeronig ngawit nyurat aksara Bali, tanda Panten magenah ring ...............?
a. Teben
b. Samping
c. Arep
d. Duur
e. Duri
46. Ring sor puniki sasuratan Telungatak yening surat antuk angka Bali akehnyane ..................?
a. 300
b. 700
c. 600
d. 200
e. 800
47. Ring sor puniki sane kawastanin pangangge ardasuara ring sor sekadi…....................................?
a. Suku ilut
b. Nania
c. Na kojong
d. Na rambat
e. Wa
48. Kruna awinan, naging, setonden. punika yan anutang ring wewangsan kruna nganjing ring kruna ......?
a. Sandang
b. aran
c. wilangan
d. sambung
e. pangarep
49. Anak sane geginane miara jaran kawastanin..........................?
a. Dalang
b. sarati
c. pekatik
d. pragina
e. katengkong
50. Punika bunga sane katumbasang ring peken.Kruna bunga alusne .............?
a. Sekar
b. Pasar
c. Angker
d. Ukir
e. Bunga

Minggu, 12 Februari 2012

SURAT / REREPI


Ø Surat utawi swalapatra inggih punika pinaka piranti baos marupa tulisan tur katuju majeng ring angga sane kaarsa utawi majeng ring perkantoran / lembaga sane lianan.
Ø Yening tilik ring sorohnyane surat kapalih dados tigang soroh:
1.      Surat Pribadi
Inggih punika: surat sane katulis olih sang sane nulis katuju / kakirim majeng ring anak sane lianan tur kahananipun indik anggane padidi (pribadi)
Indik dagingnyane surat pribadi punika wenten:
-          Madaging indik pikobet kulawarga, pasawitran miwah nyantenang raga (perkenalan)
-          Surat pribadi sane masifat resmi, umpami surat mapiuning ka sekolah, surat ngalamar karya
2.      Surat Dinas / Resmi
Inggih punika surat sane dagingnyane mapaiketan ring indik kedinasan, resmi (saking pemerintahan)
3.      Surat Niaga
Inggih punika surat sane kaanggen pisarat ring madolan / dagang (kepentingan bisnis)
Ø Conto Surat Pribadi nenten masifat resmi:
Surat praya katur ring Bapa kalih meme malinggih ring Banjar tegal, Buleleng
“Om Swastyastu”
       Malarapan antuk rerepi puniki,titiang nguningayang ring Bapakalih Meme iriki santukan pelajahan ring SMK ngakehan bandingang sareng ring SMP. Nah wawu mangkin tiang polih galah makabar. Kahanan tiange ring Badung amangkinan becik-becik kemanten, kenten taler Bapa kalih Meme irika mangdane kenak.
       Meme, Bapa, sane mangkin tiang nabdabang dewek jagi nyarengin test kenaikan kelas semester, maih pitung rahina saking mangkin. Dumogi sueca Ida Sang Hyang Parama Kawi, mangda tiang polih nilaisane becik. Yening nyarengin tes kenaikan kelas, tiang kapituduh mangda muputang tugas-tugas sane kaicen olih Bapak/Ibu Guru ring sekolah. Ne mangkin tiang taler malih nyungkanin, meratin Bapa kalih Meme.tiang kirangan bea jagi anggen tiang nyangkepin tugas-tugase punika. Ne banget pinunas titiang saha ledang Bapa kalih Meme mangdane sida ngicen titiang jinah anggen makarya tugase punika.
       Inggih wantah wantah asapunika pinunas titiang, sapakaon surat puniki mangda ledang Bapa kalih Meme ngampurayang. Rauh iriki dumun surat titiange, dumadak Bapa kalih meme ring jumah dirgayusa taler nyaman-nyaman titiange irika sami mangga ngamangguhang karahajengan.
“Om Santhi, Santhi, Santhi, Om”
                                                                                             Denpasar, 14 Februari 2012
                                                                                             Titiang,
                                                                                                                  
                                                                                                      
                                                                                             Luh Suratni

Ø Conto surat pribadi sane masifat resmi:
Surat praya katur ring Bapak/Ibu Guru Wali kelas X AP3 SMK Wira Harapan Tegal Jaya, Badung

“Om Swastyastu”
       Malarapan antuk swalapatra puniki, titiang nguningayang majeng ring Bapak/ Ibu Guru duaning rahinane mangkin:
Rahina                         : Soma
Tanggal                       : 13 Februari 2012
Titiang nenten prasida ngranjing santukan wenten Upacara Dewa Yadnya.
       Kadi asapunika atur piuning titiang, dumogi Bapak/Ibu Guru prasida micayang ijin. Pinaka pamuput nenten lali titiang ngaturang parama suksma.
“Om Santhi, Santhi, Santhi, Om”

Guru Rupaka                                                                                  Badung, 13 Februari 2012
                                                                                                       Atur tititang,


I Wayan Kaler                                                                                Nyoman Ayu Ratih

 Conto Surat Dinas / Resmi:

INSTITUT KEGURUAN DAN ILMU PENDIDIKAN
IKIP PGRI BALI

FAK. PENDIDIKAN BAHASA DAN SENI
Jln. Sroja Denpasar, Telepon (0361) 431434


Nomor      : 20/VII/FPBS/2010
Lampiran   : Dudonan Parikrama
Indik         : Udangan Pamuspan
                   Ketua IGTK Provinsi Bali

Om Swastyastu,
Malarapan asung kerta wara nugrahan Ida Sang Hyang Widhi Wasa, IKIP PGRI prasida nglaksanayang Upacara Pacaruan, Pamlaspas, lan Piodalan. Padudusan Alit ring Pura Widya Aksara IKIP PGRI Bali. Antuk punika titiang nunas pangrauh Ida-dane ngamiletin pamuspan nemonin purnama kasa, ring:
      Rahina      : Saniscara, 26 Juni 2010
      Jam          : 09.00 Wita
      Busana     : AdatPamuspan
      Genah      : Pura Widya Aksara IKIP PGRI Bali
Inggih kadi asapunika atur pinunas titiang. Mogi-mogi nenten wenten kapialangan mawinan Bapak/Ibu /Ida-dane prasida ngrauhin. Mantuk ring uratiang miwah sapangrauh Ida-dane, titiang matur suksma.
Om, Snthi, Santhi, Santhi, Om.

Sareng ngundang                                                                             Denpasar, 20 Juli 2010
Rektor IKIP PGRI Bali,                                                                  Pangrajeg Karya,

Drs.Redha Gunawan                                                                       Dr. I Made Suarta, M,Hum